Krzywdzenie w dzieciństwie jest jednym z największych zagrożeń dla rozwoju, zdrowia psychicznego i fizycznego oraz bezpieczeństwa dziecka. Negatywne tego konsekwencje mogą być widoczne także w dorosłym życiu – zwiększać ryzyko zaburzeń psychicznych (Gardner i in., 2019) lub prowadzić do zachowań autodestrukcyjnych (Makaruk
i Malinowska-Cieślik, 2019) lub agresji wobec innych.
Z raportu „Diagnoza przemocy wobec dzieci w Polsce” (2023) Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę wynika, że 79% dzieci
i nastolatków doświadczyło w swoim życiu przemocy lub zaniedbania (w roku poprzedzającym badanie było to 52%). Najczęściej zgłaszanymi formami przemocy były przemoc ze strony rówieśników, przemoc ze strony bliskiego dorosłego, wykorzystanie seksualne bez kontaktu fizycznego, zaniedbanie emocjonalne i parentyfikacja. Co warte dodania – aż 14% dzieci było świadkami przemocy w domu. Nie pozostaje to bez wpływu na rozwój osobowości dziecka. Zjawisko międzypokoleniowego przekazu przemocy w rodzinie potwierdzają badania (Armfield i in., 2021). Przemoc „dziedziczona” jest ważkim zjawiskiem polegającym na przekazywaniu wzorców przemocy z pokolenia na pokolenie. Dzieci, które doświadczają ekspozycji na akty agresji, często uczą się, że przemoc jest akceptowalnym sposobem radzenia sobie z konfliktami lub wyrażania emocji. To perpetuuje cykl przemocy, który jest trudny do przerwania. Międzypokoleniowy przekaz wzorców przemocowych dotyczy ponadto także rodziców, którzy sami doświadczyli przemocy w dzieciństwie i są narażeni na większe ryzyko powielania nieadaptacyjnych praktyk wychowawczych. Mówi się, że dzieci, które doświadczyły krzywdzenia, i które mają w swoim otoczeniu osoby, do których mogą się zwrócić w trudnej sytuacji, rzadziej podejmują zachowania autoagresywne niż ich rówieśnicy, którzy nie mogą liczyć na niczyje wsparcie. Wniosek ten jest również adekwatny do powielania zachowań agresji wobec innych. Tymczasem – według badań HBSC (Zawadzka i Korzycka, 2018) w latach 2014–2018 ocena poziomu wsparcia społecznego ze strony rówieśników obniżyła się. Blisko dwie trzecie respondentów badania wskazało na niski poziom wsparcia społecznego ze strony rówieśników, a 38% badanych oceniło wsparcie ze strony rodziców jako niskie. Badania te podkreślają potrzebę interwencji skierowanych do rodzin oraz roli zapobiegania przemocy domowej jako jednego z narzędzi przeciwdziałania przemocy rówieśniczej (Gilbert i in., 2009).
To jak opisaliśmy powyżej wyzwanie dot. osób z doświadczeniem ekspozycji na przemoc jest wynikiem naszych rozmów z ekspertami przez doświadczenie i przez wiedzę. Prowadziliśmy je w ramach spotkań „Okrągłe stoły: profilaktyka przemocy”, „Okrągłe stoły: zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży” i Maratonów Innowacji, które ekipa Inkubatora Włącznik 2.0. organizowała w kwietniu 2024. Wnioski z tych konwersacji poparliśmy badaniami literaturowymi. Nie wyczerpuje to jakkolwiek tematu. Funkcjonowanie tych osób jest wielokontekstowe. Zapraszamy do współpracy z naszym Inkubatorem wszystkich z Państwa, którzy chcą odpowiadać na wskazany problem i mają pomysły na skuteczne interwencje wzmacniające osoby z doświadczeniem ekspozycji na przemoc. Poszukujemy pomysłów, których wdrożenie i zweryfikowanie skuteczności będzie trwało od 3 do 9 miesięcy.
Zgłoszenia do I naboru są przyjmowane według wytycznych znajdujących się pod następującym linkiem za pośrednictwem formularza Karty Innowacji, który należy przesłać w wersji elektronicznej do dn. 12 czerwca 2024 r. do godziny 23:59 na adres: wlacznik@spoldzielnie.org. Kolejny nabór przewidywany jest na początek 2025 roku.
Średnia wysokość grantu wynosi 75 000 zł, maksymalna kwocie dofinansowania wynosi natomiast 120 000 zł.
